สถาบันมะเร็งแห่งชาติ กรมการแพทย์ ได้รับรางวัลบริการภาครัฐ ประเภทพัฒนาการบริการ ระดับดี ประจำปี 2566 จากสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาระบบราชการ ชื่อผลงาน "HPV self-sampling ทางเลือกใหม่คัดกรองมะเร็งปากมดลูก ลดกลัว ลดอาย ทำได้ด้วยตัวเอง"

นายแพทย์วีรวุฒิ อิ่มสำราญ รองอธิบดีกรมการแพทย์ กล่าวว่า โรคมะเร็งเป็นปัญหาทางสาธารณสุขที่สำคัญของประเทศไทย โดยเฉพาะมะเร็งปากมดลูกซึ่งเป็นมะเร็งที่พบมาก 1 ใน 5 ของมะเร็งที่พบบ่อยในผู้หญิงไทย แม้ว่าประเทศไทยจะมีนโยบายการคัดกรองมะเร็งปากมดลูกมาตั้งแต่ปี 2548 อย่างไรก็ตามปัจจุบันยังมีผู้หญิงไทยบางส่วนที่ยังไม่ได้รับการคัดกรองด้วยเหตุผลหลายประการ กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุขตระหนักถึงความสำคัญในการแก้ไขปัญหาดังกล่าว จึงผลักดันการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกด้วยวิธีการเก็บสิ่งส่งตรวจทางช่องคลอดด้วยตัวเอง (HPV Self-sampling) เพื่อเพิ่มทางเลือกให้ผู้หญิงไทยที่ยังไม่เคยเข้ารับการตรวจคัดกรองให้สามารถเข้าถึงการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกได้ง่ายขึ้น ทำให้ผู้ที่มีความกลัวหรืออายในขั้นตอนการตรวจ ตัดสินใจเข้ารับการคัดกรองมากขึ้น ส่งผลให้ความครอบคลุมการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกในระดับประชากรเพิ่มมากขึ้น นำมาสู่การลดอัตราการป่วยและเสียชีวิตได้อย่างเป็นรูปธรรม

แพทย์หญิงนภา ศิริวิวัฒนากุล ผู้อำนวยการสถาบันมะเร็งแห่งชาติ  กล่าวเพิ่มเติมว่า การดำเนินการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกโดยการเก็บสิ่งส่งตรวจทางช่องคลอดด้วยตนเอง เริ่มต้นจาก “โครงการคัดกรองมะเร็งปากมดลูกที่บ้านด้วยตนเอง” โดยกระทรวงสาธารณสุขจัดให้เป็นของขวัญปีใหม่ 2565 ดำเนินการตั้งแต่ 1 มกราคม – 31 ธันวาคม 2565 ให้บริการแก่ผู้หญิงไทยอายุ 30-60 ปี ที่ไม่เคยตรวจ HPV DNA Test มาก่อน จำนวน 80,000 คนทั่วประเทศ

ต่อมาปีงบประมาณ 2566 สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ได้ประกาศให้การตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกด้วยวิธี HPV Self-sampling เป็นชุดสิทธิประโยชน์ภายใต้โครงการกองทุนส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค โดยผู้หญิงไทยอายุ 30–60 ปี สามารถเข้ารับการคัดกรองได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย (1 ครั้ง/5 ปี) ที่หน่วยบริการที่เข้าร่วมโครงการฯ ผู้ที่ประสงค์จะเข้ารับบริการสามารถรับชุดเก็บตัวอย่างมาเก็บด้วยตนเองแล้วนำตัวอย่างที่เก็บได้ส่งคืนให้เจ้าหน้าที่เพื่อนำไปตรวจวิเคราะห์ในห้องปฏิบัติการ ผู้ที่มีผลผิดปกติจะได้รับการวินิจฉัยและรักษาต่อไป จากการเริ่มให้บริการคัดกรองมะเร็งปากมดลูกด้วยวิธี HPV Self-sampling ตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ 2565 จนถึงเดือนสิงหาคม 2566 มีผู้ลงทะเบียนตรวจคัดกรองไปแล้วมากกว่า 2 แสนคน