ครั้งแรกในไทย! นักวิจัย จุฬาฯ พบ "หอยทากบกเรืองแสง" ตัวแรกของไทย และของโลกในรอบ 80 ปี เตรียมถอดรหัสพันธุกรรม ต่อยอดงานวิจัยทางการแพทย์

15 มิถุนายน 2567 เป็นเรื่องน่ายินดีอีกครั้ง เมื่อล่าสุด นักวิจัยของไทย พบ "หอยทากบกเรืองแสง" ตัวแรกของไทย และของโลกในรอบ 80 ปี ย้อนกลับไปเมื่อปี พ.ศ. 2485 "หอยทากบกเรืองแสง" ถูกค้นพบเป็นครั้งแรกของโลก ที่ประเทศสิงคโปร์ โดยนักวิจัยชาวญี่ปุ่น ดร.ยาตะ ฮาเนดะ (Dr. Yata Haneda) ซึ่งในเวลานั้น หอยทากสกุล Quantula ชนิด Striata ที่ค้นพบ จัดได้ว่าเป็นหอยทากบกเพียงชนิดเดียวในโลกที่เรืองแสงได้อีกเกือบ 80 ปีต่อมา หอยบกที่มีความสามารถในการเรืองแสงถูกค้นพบอีกครั้งในประเทศไทย โดยทีมนักวิจัยจุฬาฯ นำโดย ดร.อาทิตย์ พลโยธา ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พบหอยเรืองแสงตัวแรกของไทย เป็นหอยทากบกสกุล Phuphania ที่อาศัยอยู่บริเวณเขาหินปูน อำเภอแก่งคอย จังหวัดสระบุรี

ดร.อาทิตย์ พลโยธา ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาฯ หัวหน้าทีมวิจัย กล่าวว่า การค้นพบหอยเรืองแสงในครั้งนี้แสดงให้เห็นว่าระบบนิเวศของไทยมีความหลากหลาย และน่าจะยังมีสัตว์หรือพืชพันธุ์อีกหลายอย่าง ที่มีเฉพาะในประเทศไทยหรือเฉพาะในภูมิภาคนี้เท่านั้น ที่รอให้เราค้นพบและศึกษา

โดยทีมวิจัยได้ส่งข้อมูลเรื่องราวการค้นพบ "หอยทากบกเรืองแสงของไทย" เข้าร่วมแข่งขันในเวที "International Mollusc of the Year 2024" โดยหอยทากบกเรืองแสงของไทยชนะผลโหวตเป็นอันดับ 1 ถูกคัดเลือกให้เป็น "หอยนานาชาติ ประจำปี 2024" ซึ่งความสำคัญของการชนะผลโหวตนี้จะทำให้ไทยได้รับการสนับสนุนการถอดรหัสและศึกษาพันธุกรรมหอยทากชนิดดังกล่าวในลำดับต่อไป

สำหรับความพิเศษของหอยทากบกเรืองแสงของไทย ดร.อาทิตย์ อธิบายว่าหอยทากบกสกุล Quantula ที่นักวิจัยชาวญี่ปุ่นค้นพบ ในปี พ.ศ. 2485 นั้น ไม่สามารถเปล่งแสงสีเขียวอย่างต่อเนื่องได้ แต่เป็นการเปล่งแสงสีเขียวเป็นจุดขนาดเล็กบริเวณใต้ปาก กระพริบเป็นจังหวะ ซึ่งจะสามารถเห็นได้เฉพาะตอนที่หอยเคลื่อนที่  ส่วนหอยทากบกสกุล Phuphania ของไทยมีความพิเศษคือสามารถเปล่งแสงสีเขียวได้อย่างต่อเนื่อง โดยแสงสีเขียวที่เรืองแสงจะมาจากเซลล์เปล่งแสงที่อยู่บริเวณใต้ปาก และเนื้อเยื่อแมนเทิล (เนื้อเยื่ออ่อนที่อยู่ระหว่างเปลือกหอยกับตัวหอย)

หอยเรืองแสงสกุล Phuphania ของไทยมีหลายชนิด ได้แก่ Phuphania costata, Phuphania globose, Phuphania carinata และชนิด Phuphania crossei ซึ่งเป็นชนิดที่ส่งเข้าประกวดและได้รับผลโหวตชนะเลิศในครั้งนี้

"ความพิเศษของหอยเรืองแสงสกุล Phuphania ชนิด Phuphania crossei ซึ่งเป็นชนิดที่ส่งเข้าประกวด สามารถเรืองแสงออกมาได้อย่างต่อเนื่องทั้งกลางวันและกลางคืน และเป็นชนิดเดียวในสกุลนี้ที่มีเซลล์เรืองแสงอยู่บริเวณเท้าส่วนหน้า"