กลุ่มโบราณคดี สำนักศิลปากรที่ ๑๐ นครราชสีมา โพสต์เผย พี่นักโบ! พาไปชมร่องรอย "เมืองนครราชสีมา ที่เก่ากว่า 555 ปี" : ข้อมูลใหม่วันนี้ ! จากการขุดตรวจทางโบราณคดีที่กำแพงเมืองทิศตะวันออก

การขุดตรวจทางโบราณคดีเป็นความร่วมมือกันระหว่าง เทศบาลนครนครราชสีมากับสำนักศิลปากรที่ 10 นครราชสีมา โดยดำเนินการขุดตรวจบริเวณกำแพงเมืองนครราชสีมา ด้านทิศตะวันออก (สำนักงานสิ่งเเวดล้อมและควบคุมมลพิษที่ 11 เดิม) เพื่อตรวจสอบร่องรอยแนวกำแพงเมืองนครราชสีมา ก่อนดำเนินโครงการปรับปรุงภูมิทัศน์พื้นที่ต่อไปในอนาคต

แน่นอนว่า สิ่งที่เรามุ่งหวังสูงสุดจากการขุดตรวจทางโบราณคดีในครั้งนี้ คือการขุดพบ “แนวกำแพงเมืองนครราชสีมา” ที่สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช (ครองราชย์ระหว่าง พ.ศ. 2199-2231) เเต่สิ่งที่ปรากฏตรงหน้าเราเมื่อขุดลึกลงไปนั้น คือการ ไม่พบ ! กำแพงเมืองนครราชสีมา เลย โดยสันนิษฐานว่าหน่วยงานราชการที่เข้ามาใช้พื้นที่ก่อนหน้านี้มีการปรับพื้นที่ ขุดตักหน้าดินฝังฐานรากอาคาร ส่งผลให้แนวกำแพงเมืองหายเกลี้ยง ! สอดคล้องกับหลักฐานทางโบราณคดีในระดับชั้นดินเดียวกันที่หลักฐานโบราณคดีต่างมีอายุสมัยปะปนกันไป 

แต่ในความเสียใจ ยังมีความโชคดี... เพราะเมื่อเราขุดตรวจลึกลงไปจนถึงระดับความลึก 150 เซนติเมตรจากผิวดินปัจจุบัน เรากลับพบร่องรอยของมนุษย์โบราณ ที่เก่าไปกว่าอายุ 555 ปีที่เรามักกล่าวถึงอายุของเมืองกันอยู่บ่อย ๆ เนื่องจากหลักฐานทางโบราณคดีที่เราพบในครั้งนี้ กำหนดอายุเบื้องต้นอยู่ในช่วง 2500-1500 ปีมาเเล้ว 

โดยหลักฐานที่ สำนักศิลปากรที่ ๑๐ นครราชสีมา (สศก. 10 นม.) พบในครั้งนี้ ประกอบด้วย โครงกระดูกมนุษย์ในลักษณะนอนหงายเหยียดยาว จำนวน 1 โครง ศีรษะมนุษย์วางอยู่บนร่างกายที่หันปลายเท้าหันไปทางด้านทิศตะวันตก จำนวน 1 โครง ตลอดจนพบกลุ่มภาชนะดินเผาเนื้อดินธรรมดา เเละภาชนะแบบพิมายดำร่วมชั้นวัฒนธรรมดังกล่าวด้วย โดยจากหลักฐานทางโบราณคดีที่พบ จึงกำหนดอายุสมัยเบื้องต้นให้อยู่ในช่วง "ยุคก่อนประวัติศาสตร์ สมัยเหล็ก หรือราว 2500-1500 ปีมาเเล้ว" โดยชั้นวัฒนธรรมดังกล่าวสิ้นสุดลงที่ระดับความลึก 190 เซนติเมตร จากผิวดิน และไม่ปรากฏหลักฐานทางโบราณคดีในระดับที่ลึกลงไป จึงนับได้ว่าสิ้นสุดชั้นวัฒนธรรม 

การค้นพบหลักฐานยุคก่อนประวัติศาสตร์ สมัยเหล็ก หรือราว 2500-1500 ปีมาเเล้ว ในวันนี้ นับเป็นประจักษ์พยานสำคัญของการมีอยู่ของผู้คนในบริเวณเมืองนครราชสีมามาเป็นระยะเวลานานแล้วกว่าพันปี มิใช่เป็นเมืองใหม่ที่ไร้ผู้คนก่อนการสร้างเมืองในสมัยอยุธยาตอนปลายอย่างที่หลายคนเข้าใจ และคำกล่าวเหล่านี้จะมิได้ถูกกล่าวขึ้นอย่างเลื่อนลอยอีกต่อไป เพราะมีหลักฐานทางโบราณคดีช่วยเป็นพยานให้ชัดเจนเเล้ว

การดำเนินการในครั้งนี้ นับเป็นอีกหนึ่งความก้าวหน้าสำคัญ ของการศึกษาร่องรอยมนุษย์โบราณ ยุคก่อนประวัติศาสตร์ ในพื้นที่เมืองเก่านครราชสีมา เพราะที่ผ่านมา หากเราต้องกล่าวถึงร่องรอยยุคก่อนประวัติศาสตร์ ตอนปลาย ในพื้นที่เมืองนครราชสีมานั้น เราจะต้องอ้างอิง "รายงานผลการขุดค้นกำแพงเมือง ด้านทิศตะวันออกเฉียงเหนือ" ที่คุณสมเดช ลีลามโนธรรม นักโบราณคดีในขณะนั้นเขียนขึ้น เมื่อ พ.ศ. 2542 หรือเมื่อ 25 ปีที่ผ่านมา ซึ่งจากการขุดค้นทางโบราณคดีพบชิ้นส่วนภาชนะดินเผาแบบพิมาย เพียง 2 ชิ้น เท่านั้น ซึ่งหลักฐานที่ปรากฏในวันนี้ช่วยเสริมข้อสันนิษฐานเมื่อ 25 ปีที่ผ่านมาให้ชัดเจนมากยิ่งขึ้น

เเละเพื่อจะให้การวิเคราะห์อายุสมัยมีความชัดเจนมากขึ้น เมื่อดำเนินการขุดตรวจแล้วเสร็จ จะดำเนินการส่งตัวอย่างไปหาค่าอายุสมัยทางวิทยาศาสตร์ ด้วยวิธีเรืองแสงความร้อน ณ ห้องปฏิบัติการ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ต่อไป 

“.แม้ครั้งนี้จะไม่เจอกำแพงเมืองดังหวัง แต่งานวิชาโบราณคดียุคก่อนประวัติศาสตร์ในเขตเมืองเก่านครราชสีมากลับก้าวหน้าขึ้นไปอีกขั้นครับ ซึ่งเป็นเรื่องที่น่ายินดี...”

ข้อมูลโดย นายวิธาน ศรีขจรวุฒิศักดิ์ นักโบราณคดี สำนักศิลปากรที่ 10 นครราชสีมา
เรียบเรียงนำเสนอโดย นายวรรณพงษ์ ปาละกะวงษ์ ณ อยุธยา นักโบราณคดีปฏิบัติการ สำนักศิลปากรที่ 10 นครราชสีมา